Ο καρκίνος του νεφρού ή Νεφρικό Καρκίνωμα (ΝΚ) είναι ένας όγκος οποίος δημιουργείται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων συγκεκριμένων περιοχών του νεφρού. Είναι το τρίτο σε συχνότητα νεόπλασμα του ουροποιογεννητικού συστήματος στον άνδρα.
Συχνά, οι πιο πολλοί όγκοι του νεφρού διαγιγνώσκονται στο ασυμπτωματικό στάδιο κατά τη διάρκεια προληπτικών εξετάσεων όπως υπερηχογραφήματος, αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας.
Μόνο το 10% των ασθενών με κακοήθεια νεφρού εμφανίζει συμπτωματολογία (οσφυϊκό άλγος, αιματουρία και ψηλαφητή μάζα).
Τα αίτια του καρκίνου του νεφρού
Οι καπνιστές διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του νεφρού συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Η παχυσαρκία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρκίνου του νεφρού, περισσότερο στον γυναικείο πληθυσμό. Η μη ελεγχόμενη υπέρταση έχει συσχετιστεί σε αρκετές μελέτες με την εμφάνιση καρκίνου του νεφρού. Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ζωικού λίπους και τηγανητών αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του νεφρού. Τα άτομα που έχουν ένα μέλος της οικογένειας με καρκίνο του νεφρού αντιμετωπίζουν ελαφρά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση λόγω νεφρικής ανεπάρκειας για πολλά χρόνια έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο.
Ποιος είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής όγκος που εμφανίζεται στον νεφρό
Στο νεφρό αναπτύσσονται κακοήθεις όγκοι είτε πρωτοπαθώς, είτε δευτεροπαθώς, δηλαδή σαν συνέπεια μετάστασης όγκου από άλλο σημείο του σώματος.
Ο συχνότερος πρωτοπαθής κακοήθης όγκος του νεφρού (80-90% των περιπτώσεων) είναι το καρκίνωμα των νεφρικών κυττάρων (αδενοκαρκίνωμα του νεφρού) που αναπτύσσεται στο νεφρικό φλοιό, ενώ σε συχνότητα ακολουθεί το καρκίνωμα των κυττάρων του μεταβατικού επιθηλίου που αναπτύσσεται στη νεφρική πύελο και συγγενεύει ιστολογικά με τους όγκους που αναπτύσσονται στην ουροδόχο κύστη. Στα παιδιά συχνός είναι ο όγκος Wilms ή νεφροβλάστωμα.
Διάγνωση του καρκίνου του νεφρού
Η πρώιμη διάγνωση κακοήθειας νεφρού έχει μεγάλη αξία καθώς αυξάνεται η πιθανότητα θεραπείας από τη νόσο, ενώ η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να επιφέρει έως και ίαση.
Η διαδερμική ή ανοιχτή βιοψία δεν συνιστάται στη προεγχειρητική διάγνωση του ΝΚ και αυτό γιατί υπάρχει αυξημένος κίνδυνος διασποράς του όγκου και γιατί τα αποτελέσματα τις ιστολογικής εξέτασης με αυτή τη μέθοδο δεν είναι πάντα αξιόπιστα.
Οι συνηθέστερες εξετάσεις για την διάγνωση και διερεύνηση του καρκίνου του νεφρού είναι:
- Υπερηχογράφημα
- Αξονική τομογραφία
- Μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία του καρκίνου του νεφρού
Η χειρουργική εξαίρεση του νεφρού (ριζική νεφρεκτομή) ή σε επιλεγμένες περιπτώσεις (μονόνεφρος, αμφοτερόπλευροι όγκοι, μικρό μέγεθος και περιφερική εντόπιση του όγκου) του τμήματος που περιέχει τον όγκο (μερική νεφρεκτομή) όπως και σε μερικές περιπτώσεις μαζί με αφαίρεση του ουρητήρα, αποτελεί τη θεραπεία εκλογής, με πολύ καλά αποτελέσματα.
Στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης στο οποίο χειρουργούν με πολύ μεγάλη εμπειρία όγκους νεφρού οι Ουρολόγοι Χειρουργοί Γεώργιος και Απόστολος Λαμπανάρης, λειτουργεί το πρώτο εγκατεστημένο σύστημα ρομποτικής κεφαλής διεγχειρητικού (3D) υπερήχου στην Ελλάδα, το οποίο ενδείκνυται για λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές επεμβάσεις αφαίρεσης ενδοφυτικών και μη όγκων νεφρού με δύσκολη πρόσβαση. Παρέχει τη δυνατότητα εντοπισμού και καθορισμού των ορίων του όγκου σε πραγματικό χειρουργικό χρόνο και την αφαίρεση στο σύνολό του, κατά την εξέλιξη της επέμβασης.
Ο καρκίνος του νεφρού αντιμετωπίζεται
- Με Λαπαροσκοπική τεχνική
- Με Ρομποτικη μερική ή ριζική νεφρεκτομή
- Με Κλασική – ανοιχτή χειρουργική τεχνική
Οι επεμβάσεις στους νεφρούς και στη νεφρική πύελο απαιτούν ιδιαίτερη χειρουργική εμπειρία, διότι ο νεφρός βρίσκεται κοντά σε μεγάλα αγγεία όπως η αορτή και η κάτω κοίλη φλέβα. Επίσης, εάν κατά την επέμβαση ο χειρουργός διαγνώσει ύποπτα ευρήματα και προχωρήσει σε ταχεία βιοψία, εάν επιβεβαιωθεί η κακοήθεια, μπορεί στο ίδιο χειρουργείο να συμπεριληφθεί και η εξαίρεση όλου του ουρητήρα (ρομποτική νεφροουρητηρεκτομή).
Η μερική νεφρεκτομή είναι μία από τις δυσκολότερες επεμβάσεις. Ωστόσο, οι δυνατότητες που προσφέρει η 3D εικόνα και τα υψηλής τεχνολογίας εργαλεία της ρομποτικής χειρουργικής, καθιστούν πιο ασφαλές το αποτέλεσμα.